مقاوم سازی
مقاوم سازی ساختمان
علل نیاز به مقاوم سازی ساختمان چیست ؟
-دلایل مختلفی برای مقاوم سازی ساختمان یا یک سازه وجود دارد , عموما تصور می رود افراد عملیات تقویت را مختص به مقاوم سازی ساختمان قدیمی بدانند در حالی که در واقعیت همیشه مقاوم سازی مربوط به افزایش عمر سازه نمی شود و در بسیاری از موارد ساختمان هایی مقاوم سازی می شوند که حتی مورد بهره برداری نیز قرار نگرفته اند و خالی از سکنه و بار می باشند . از میان روش های مقاوم سازی ساختمان روش انتخابی با تحلیل و محاسبات مهندس پروژه یا کارشناسان مربوطه تحت تاثیر عوامل مختلفی انتخاب و اجرا می شود .
به طور کلی چه ساختمان هایی به مقاوم سازی نیاز دارند ؟
-ساختمان هایی که بر اساس اصول و قوانین آئین نامه ها ساخته نشده اند یا پیش از وضع چنین آئین نامه هایی ساخته شده اند و استانداردهای فنی لازم را ندارند . در برخی از موارد که امروزه شاهد آن هستیم ضمن وجود آئین نامه های بسیار در ساخت و ساز بدلیل کوتاهی کارشناسان یا مهندسین یا در برخی مناطق بدلیل عدم دسترسی به برخی تجهیزات بروز و مصالح ساختمانی , پروژه استانداردها و مقاومت لازم را ندارد . در چنین شرایط دو راهکار تخریب یا مقاوم سازی وجود دارد . عملیات تخریب بدلیل صرف وقت و هزینه ی زیاد و در برخی موارد وجود محدودیت های اجرایی در همه ی موارد امکان پذیر نیست و راهکار منطقی ای بهه نظر نمی رسد . امروزه بدلیل تخصصی بودن مقاوم سازی و پایین بودن هزینه ی آن نسبت به تخریب این راهکار ی یه روش منطقی و قابل اجرا برای ساختمان های موجود است .
ساختمان ها از نظر نیاز به مقاوم سازی به چند دسته تقسیم می شوند :
1-ساختمان هایی که کاربری آنها باید تحت هر شرایطی حفظ شود که وجود آنها برای کشور حیاتی است و در صورت آسیب دیدن صدمات جانی بسیاری دارند ضمن اینکه وجود آنها پس از وقوع حوادث غیر مترقبه الزامی است مثل : بیمارستانها , مراکز درمانی , مراکز امنیتی , پالایشگاه ها و ....
2-دسته بعدی ساختمان هایی هسند که در صورت خرابی خسارات جانی و مالی بسیاری در پی خواهند داشت مثل : مراکز عمومی , برج ها , دانشگاه ها و ...
3-ساختمان های معمولی که کاربری مسکونی و اداری دارند و به دلایل مختلف مثل : موقعیت , کاربری , نقص های فنی و اجرایی و ... نیاز به مقاوم سازی دارند .
در این مقاله نیاز به مقاوم سازی را به دو دسته از خطاها تقسیم کردیم : 1- خطاهای انسانی 2-خطاهای غیر انسانی
که در ادامه به توضیحات آنها می پردازیم
1) نیاز به مقاوم سازی به علت بروز خطا در طراحی ساختمان :
بسیار مشاهده شده که طرح اولیه ظاهرا بدون خطا بوده ولی پس از اجرای صحیح , پروژه دارای مشکلات مختلفی شده است . تصور اشتباه درباره شرایط ساختمان , لحاظ نکردن نکات مهم در طراحی , فراموش کردن آئین نامه و ... همه از خطاهای طراحی می باشند .
2) نیاز به مقاوم سازی به علت عدم اطلاع از آئین نامه های جدید و بروز ساختمانی :
عدم اطلاع از آئین نامه های جدید ساختمانی مستقیما متوجه مهندس یا کارشناس نمی شود اما باعث بروز خطا و لحاظ نکردن نکات مهم هنگام طراحی و اجرا می شود . تصور کنید آئین نام ای جدید به دلیل موقعیت جغرافیایی یا کاربری سازه متناسب با دانش و تجهیزات بروز وجود داشته باشد و کارشناس بدلیل عدم آگاهی انرا لحاظ نکند , چقدر به ساختمان صدمه وارد می کند ؟ درست همانند زمانی که هیچ آئین نامه ای برای زلزله وجود نداشت اما امروزه تمام ساختمان ها ملزم به رعایت اصول بهسازی می باشند .
3) نیاز به مقاوم سازی ساختمان به دلیل خطاهای اجرایی : یکی از مهم ترین گروه ها در ساخت و احداث پروژه های ساختمانی مجریان آن می باشند . و بروز خطا در اجرای ساختمان نیز یکی از اساسی ترین خطاها ساختمانی می باشد . مجریان ساختمانی باید با دقت و کنترل و صرف زمان کافی تمام مراحل اجرایی و نهایی پروژه را بررسی کنند . هر گونه خطا یا لغزش در مراحلی مثل ; حمل , بتن ریزی , پروسه ی عملیات اختلاط , عمل آوری و ... موجب بروز مشکلات مهم اجرایی در نتیجه ی کار می شود که مهندسین را وادار به 2 راه کار ; مقاوم سازی یا تخریب می کند . دقت و کنترل مراحل اجرایی پروژه بر خلاف مرحله ی محاسبات که با اعداد و ارقام سر و کار دارد و قابلیت محاسبه تا چند رقم اعشار و دقت حتی بعضا حذف خطاهای محاسباتی را دارد , مرحله ی اجرا بسیار مشکل تر می باشد چرا که بسیاری از مراحل حتی با کنترل فراوان قابل کشف و در نتیجه حل نمی باشند زیرا مربوط به بخش هایی می شوند که ناشی از نظارت نیست و تحت تاثیر عواملی مانند محیط , مصالح , مقدار و ... می باشد که بررسی و لحاظ آنها همگی به عهده ی مجری پروژه می باشد .
4)مقاوم سازی بعلت خوردگی و از بین رفتن مصالح :
بسیاری از مصالح ساختمان نظیر مصالح فولادی و فلزی کم و بیش در تمام سازه ها بکار رفته و در بسیاری از موارد تکنولوژی و هزینه ی زیادی نیز صرف نگهداری و جلوگیری از خوردگی آنها می شود اما اضمحلال مصالح از مواردی می باشد که دیر یا زود تحت تاثیر پارامترهای مختلف و گذر زمان برای سازه اتفاق می افتد و غیر قابل گریز می باشد .
5) مقاوم سازی بعلت وجود مغایرت مصالح با مقدارهای فرض شده :
تغییر مشخصات مصالح بکار رفته با مقادیر فرض شده ی آنها , خطاهایی است که در سازه هاای بتنی و فولادی رواج دارد . بری مصالح بدلیل همگن و قابل کنترل بودن آنها کمتر دستخوش تفاوت در میزان مقاومت با مقدار فرض شده آنها می شوند . اما برخی مصالح دیگر نظیر بتن ها , بدلیل ناهمگن بودن آنها و تاثیر پارامترهای مختلف در اجرای آنها بسیار دیده شده که با مقادیر فرض شده ی آنها متفاوت باشند . برای مثال بتن یکی از مصالح ناهمگن سازه می باشد که عملیات اختلاط , بتن ریزی , عمل آوری و نگهداری آن تحت تایر عوامل گوناگونی است و در نهایت امکان تولید مصالحی با مشخصات مکانیکی پراکنده وجود دارد . در این شرایط ناچار به ترمیم و تقویت یا تخریب و نوسازی می باشند .
6) مقاوم سازی به دلیل افزودن بار بر روی ساختمان سازه :
افزودن بار به شکل های مختلفی روی می دهد و امری گریزناپذیر است . در زیر به چند مورد آن اشاره کردیم
الف) تغییر در کاربری ساختمان : در ان شرایط ممکن است مثلا یک ساختمان با کاربری مسکونی تبدیل به انبار یا بایگانی شود که عملیات افزایش بار بر روی آن گریزناپذیر است .
ب) نصب تجهیزات در ساختمان : نصب تجهیزات مکانیکی , پزشکی , مخابراتی در هر کجای ساختمان یکی از موقعیتهایی می باشد که مستلزم مقاوم سازی است
7) نیاز به مقاوم سازی به دلیل ایجاد تغییر در ساختمان سازه :
گاهی نیز بدلیل تغییر در سیستم ساختمان مثل حذف ستون یا بادبند , سازه نیاز به مقاوم سازی دارد .
مقاوم سازی و بازسازی آشیان پی
