در حال حاضر 4 جمع ( که 3 تشکل می باشند) به امر کارشناسی که در قانون مدنی به آن اشاره شده مشغولند، که بترتیب اولویت وتشکیل آنان بشرح ذیلند:
1- کارشناسان رسمی دادگستری
2- کارشناسان خبره
3- کارشناسان ماده 187
-4 کارشناسان عمومی ( ماده 27)
ردیف اول توسط کانون کارشناسان رسمی دادگستری تعیین صلاحیت می شوند شامل : آزمون ، مصاحبه و کارآموزی
ردیف دوم توسط دادگستری های محل تعیین صلاحیت می شوند بدون آزمون و تنها براساس سوابق شغلی که حتی در بین آنان دیپلمه نیز هست؟؟؟!!!!
ردیف سوم توسط مرکز امور مشاوران حقوقی ، وکلا و کارشناسان قوه قضائیه تعیین صلاحیت می شوند شامل : آزمون ، مصاحبه و کارآموزی
ردیف چهارم توسط شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی تعیین صلاحیت می شوند شامل : آزمون ، مصاحبه و کارآموزی
بجز ردیف دوم که در آن از آزمون خبری نیست معمولا سه ردیف دیگر ، مراجع آزمونشان باید مراجع روز باشد شامل کلیه قوانین مرتبط ، دستورالعملها ، مقررات ملی و ...
اما بهیچ وجه ، تقریبا آزمونشان مشابهتی بهم ندارد.
تعیین کارشناسان مطابق قانون بعهده قاضی است در حال حاضر دفاتر دادگاهها معمولا با کارشناسان خاصی کار می کنند که بطور عرفی کارتشان را به آن دادگاه ارائه می دهند.
اما به لحاظ قانونی حتی بدون استناد به ماده 27 قانون نظام مهندسی می توان به کارشناسان منتخب سازمان کار ارجاع کرد.
بطور خلاصه داشتن پروانه کارشناسی یک مطلب است و ارجاع کار چیز دیگر ، مطابق همه موارد .
ماده 187 همان آزمون کارشناس قوه قضاییه است . کارشناس قوه قضاییه نسبت به کارشناس رسمی دادگستری محدودتر است و فقط به قوه قضاییه و زیر مجموعه آن مانند دادگاه ها و شوراه های حل اختلاف و .... مربوط می شود و بیشتر مربوط به مشاوره برای دادگاه ها است و یا در مواردی اختلاف در زیر مجموعه قوه قضاییه اظهار نظر می کند ولی کارشناس دادگستری حالت کلی تر دارد و در تمامی زمینه ها مجاز به اظهار نظر است مانند دادگاه ها ، اداره ثبت ، شهرداری ها ، اداره راه و ترابری ، معادن و کلیه اموری که مربوط به شاخه راه و ساختمان است . مثلا بانک ها و یا بعضی از ارگان ها برایبرخی از امور در زمینه راه و ساختمان احتیاج به نظر کارشناسی دارند از کارشناس رسمی دادگستری استفاده میکنند .کارشناس دادگستری تشکیلات منسجم تری دارد و شامل تمامی استان می شود ولی کارشناس قوه قضاییه فقط مربوط به همان شهر می شود . خلاصه کارشناس دادگستری کارهای کارشناس قوه قضاییه را انجام می دهد و علاوه بر آن نیز می تواند دامنه فعالیت گسترده تری داشته باشد ولی کارشناس قوه قضاییه می تواند فقط برخی از امور مربوط به کارشناس دادگستری را انجام دهد .
کارشناس رسمی دادگستری نسبت به کارشناس قوه قضاییه ارجحیت دارد . هردوی آن ها یک هدف را دنبال می کنند ولی محدوده فعالیت آن ها متفاوت است .
البته مهمترین موضوع در این مورد: هم 187 هم کانون اینکه انتخاب بشین یعنی قاضی محترم یا اداره مربوطه درخواست کارشناسی از شما بکنه چون معمولا به صورت قرعه نیست.
یک ضد حال هم داره اینکه بنده خدا کارشناسی بکنه بعد قاضی با توجه به حال وهوای قضیه انرا رد کند چون از نظر فانونی نظر کارشناس حکم شاهد را می کند .
چون در شهر چندین کارشناس وجود دارد و معمولا بر اساس روابط انتخاب کارشناس صورت می گیرد که این امر بر عهده منشی دادگاه است .
کارشناس فقط نظر خود را به دادگاه ارائه میکند و تصمیم گیری نهایی بر عهده قاضی است .
_________________