جستجو در تالارهای گفتگو

گفت‌وگو با علی‌اکبـر معیـن‌فر در نسبت زلزله و توسعه تهران علی رنجی‌پور، مهدی زارع این گفت‌وگو در دی ماه ۱۳۹۲ در ماهنامه نمایه تهران چاپ شده است. معین‌‏فر یکی از نزدیک‏ترین افراد به مرحوم مهندس مهدی بازرگان بود، تا آنجا که در گیرودار روزهای ملتهب پس از پیروزی انقلاب، نخست‌‏وزیر فقید دولت موقت، سازمان برنامه و پس از آن وزارت تازه‏‌تاسیس نفت را به او سپرد. معین‌فر یک تکنوکرات مسلمان است که نه‏‌تنها بازرگان و یارانش در نهضت آزادی او را شخصیتی کلیدی می‌شناختند، بلکه مخالفان هم به جایگاهش واقف بودند و در روزهای سخت او را بی‌‏نصیب نمی‏گذاشتند. از قضا وقتی به اتفاق جناب میرفتاح و دکتر مهدی زارع به دیدارش رفتیم، گپ‌وگفتمان را به شوخی درباره همان شعارهای تندی که اوایل انقلاب علیه او سر داده می‌شد آغاز کردیم و جایتان خالی خاطراتی شیرین از او شنیدیم، اما موضوع گفت‏‌وگوی ما چیز دیگری بود و چاره‏‌ای نداشتیم جز اینکه زودتر سراغ موضوع اصلی برویم. معین‌‏فر، نخستین مهندس زلزله ایران است. او در سال 1960 مدرک خود را از دانشگاه «واسدا»ی ژاپن دریافت کرد. وقتی در سال 1341 زلزله بوئین‌‏زهرا اتفاق افتاد، اولین کسی بود که نهادهای دولتی و گروه‏‌های خارجی که برای تحقیق درباره زلزله به ایران آمده بودند، به او رجوع می‏کردند. او به درخواست مرحوم ابوالحسن بهنیا - ریاست وقت دفتر فنی سازمان برنامه و بودجه- طرح تهیه تاریخچه زلزله‌‏های مخرب ایران را که مبنای تهیه «پهنه‏‌بندی زلزله» ایران شد با همکاری نیکلاس آمبرزی که در آن زمان در کالج امپریال دانشگاه لندن مشغول مطالعات مربوط به زلزله‏‌های یونان و کشورهای سواحل مدیترانه بود، پیش برد. در همین دوره ایجاد شبکه شتاب‌نگاری زلزله در ایران را پی گرفت و نگارش پیش‌‏نویس آیین‌‏نامه‌‏ای را که امروز به اسم 2800 می‌‏شناسیم آغاز کرد و... همه اینها باعث شد این گفت‌وگو را با بحث زلزله آغاز کنیم و سیر تحول و توسعه تهران را از دهه 40 تا به امروز به روایت مردی بشنویم که در دوره‏‌هایی مهم، از نزدیک دستی بر آتش توسعه ایران داشته و هنوز هم مسائل مرتبط با زلزله یا توسعه شهری و البته بسیاری از چیزهای دیگر را با دقت و جدیت دنبال می‏کند. منبع مشاهده متن کامل از منبع یا پیوست گفت_وگو با علی_اکبـر معیـن_فر در نسبت زلزله و توسعه تهران – Telegraph.pdf

دلایل خرابی ساختمان ها در زلزله سرپل ذهاب - کرمانشاه از زبان مرحوم مهندس معین فر فیلم به مدت تقریبی دو و نیم دقیقه منبع دانلود از پیوست video_2018-02-12_13-43-01.mp4

علی‌اکبر معین‌فر، وزیر نفت دولت موقت و پدر مهندسی زلزله ایران درگذشت علی اکبر معین فر وزیر اسبق نفت و رییس سازمان برنامه و بودجه دولت موقت صبح سه شنبه به دلیل بیماری کلیوی درگذشت. محمد توسلی یکی از نزدیکان علی اکبر معینی فر در گفت وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا با تایید این موضوع اظهار داشت: وی مدتی بود که به دلیل مشکلات دیالیز، نارسایی کلیه و پیدا شدن غددی در بدن در بیمارستان بستری شده بود و در دو هفته گذشته وضعیت جسمانی بحرانی داشت. وی ادامه داد: قطعا فردا مراسم تشییع وی برگزار نخواهد شد و دوستان برنامه ریزی خواهند کرد و دوستان برنامه تشییع وی را طی اعلامیه ای به اطلاع عموم خواهند رساند. معین فر پس از انقلاب اسلامی و در دولت موقت رییس سازمان برنامه و بودجه و وزیر نفت بود. وی همچنین نماینده دوره اول مجلس شورای اسلامی نیز بوده است. علی‌اکبر معین‌فر (زاده ۱۳۰۷ در تهران، درگذشته ۱۲ دی ۱۳۹۶ در تهران) نخستین وزیر نفت پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ در ایران بود. لی اکبر معین فر در سال ۱۳۰۷ در تهران به دنیا آمد. در سال ۱۳۲۶ در آزمون ورودی دانشکده فنی ثبت نام کرد و سپس از سال دوم ادامه تحصیل در رشته راه و ساختمان را انتخاب کرد. در همین دوران بود که فعالیت‌های انجمن اسلامی اندک اندک پایه‌گذاری گردید. نخستین فعالیت‌های وی از همین سالها آغاز شد: «در جریان ملی‌شدن صنعت نفت، اعتراضات دانشجویی نقشی مهم بازی کرد. همزمان با نطقهای آتشین حسین مکی در مجلس که بخش عمده آنها را دکتر کاظم حسیبی، استاد دانشکده فنی، تهیه می‌کرد، ما دانشجویان نیز بیرون مجلس با نصب پرچم ایران به صورت نواری روی سینه‌مان در حالی که در قسمت سفیدرنگ پرچم نوشته شده بود «صنعت نفت در سرتاسر کشور ایران باید ملی شود»، به تظاهرات و راهپیمایی می‌پرداختیم.» وی تحصیلات خود را در رشته مهندسی راه و ساختمان در دانشکده فنی دانشگاه تهران در سال ۱۳۳۰ به پایان برد و در سال ۳۱ به خدمت نظام وظیفه اعزام شد. وی از سال ۳۲ کار در نفت را آغاز کرد و برای کار در شرکت نفت آبادان که ریاست آن را مرتضی‌قلی بیات بر عهده داشت عازم آبادان شد. هنوز یک روز از ورود به آبادان نگذشته بود که از تهران خبر کودتا علیه دولت مصدق رسید. بعدها در بانک ساختمان به عنوان مهندس ناظر مشغول کار شد. در سال ۱۳۳۸ به دنبال آشنایی و همکاری با گروه مهندسی ژاپنی که برای بررسی زلزله ۱۹۵۷ مازندران به ایران آمده بودند، از سوی پروفسور تاچی نایتو، استاد برجسته زلزله و طراح و سازنده برج توکیو، برای دوره‌ای تحقیقاتی در مهندسی زلزله به دانشگاه واسدا دعوت شد و دوره مهندسی زلزله را در سال ۱۹۶۰ به پایان رساند. بعد از بازگشت از توکیو و به دنبال زلزله بوئین زهرا در سال ۴۱، مقدمات تهیه کد زلزله در ایران را فراهم کرد. از سال ۱۹۶۵، به عنوان عضو افتخاری «انجمن اروپایی مهندسین زلزله» به تحقیق و مطالعه در زمینه زلزله ادامه داد. مدتی هم به‌عنوان استاد پاره‌وقت در مقطع فوق‌لیسانس به تدریس مهندسی زلزله در دانشگاه پلی‌تکنیک پرداخت. وی از سال ۱۳۳۴ تا ۱۳۴۱ در بانک ساختمانی، و از آن زمان تا پیروزی انقلاب اسلامی در دفتر فنی سازمان برنامه و بودجه کشور به فعالیت مشغول بود. در سال‌های اخیر، عمده فعالیت‌های سیاسی معین فر، به حضور در مراسم و مناسبت‌ها و مصاحبه محدود شده‌است. فعالیت‌های ماندگار در مهندسی راه و ساختمانشاید اغراق نباشد که گفته شود موضوع مهندسی زلزله و اساساً طراحی ساختمان‌ها در برابر زلزله در کشور با نام معین فر شروع می‌شود.[نیازمند منبع] وی اساساً به همین دلیل بنا به درخواست دکتر ابوالحسن بهنیا که ریاست وقت دفتر فنی سازمان برنامه و بودجه را بعهده داشتند به آن سازمان دعوت بکار شدند. طرح تهیه تاریخچه زلزله‌های مخرب ایران که بعداً مبنای تهیه «پهنه‌بندی زلزله» ایران شد توسط وی پیشنهاد و سپس با همکاری پروفسور امبریزیز، که در آن زمان در کالج امپریال دانشگاه لندن مشغول مطالعات مربوط به زلزله‌های یونان و کشورهای سواحل مدیترانه بود، انجام گردید. نتیجه این مطالعات بعداً در کتابی به نام زلزله‌های تاریخی ایران ثبت گردید. ایجاد شبکه شتابنگاری کشور از خدمات بنیادی این پیشکسوت مهندسی عمران کشور در زمان خدمت در دفتر فنی سازمان برنامه و بودجه بود. تدوین آئین‌نامه زلزله ایران در دهه ۴۰ در دفتر فنی سازمان برنامه و بودجه توسط ایشان و به راهنمایی دکتر بهنیا آغاز شد. معین فر در سازمان برنامه و بودجه شروع کننده بسیاری از آئین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های فنی بوده و علاوه بر استاندارد ۵۱۹ که شاید قدیمی‌ترین دستورالعمل فنی در صنعت ساختمان ایران باشد، «آئین‌نامه بتن ایران» در زمان تصدی ایشان در سازمان شروع شد و ابتدا با عناوین دستورالعمل‌های ۱–۱۸ تا ۵–۱۸ منتشر گردید. تدوین مجموعه مقررات ملی در وزارت مسکن و شهرسازی یکی دیگر از خدمات ماندگار معین‌فر به شمار می‌رود. خدمات معین‌فر در زمینه مطالعات مربوط به زلزله‌های ایران مورد توجه محافل فنی در سطح جهان قرار گرفت که برای ایشان افتخاراتی علمی نیز به همراه آورد. وی به مدت هشت سال عضو هیئت مدیره‌های «مؤسسه بین‌المللی زلزله» و «مؤسسه اروپائی مهندسی زلزله» در دهه ۷۰ میلادی بوده و هم اکنون عضو مادام‌العمر جامعه مهندسی زلزله هندوستان از دهه ۶۰ میلادی به بعد می‌باشد. او در سال ۲۰۰۲ به دریافت لوح تقدیر از طرف مسئولین اروپایی مهندسی زلزله نائل شد که در کنفرانس بین‌المللی زلزله در مهندسی به ایشان اعطا گردید. معین فر از فعالان حرکت‌های اجتماعی در جامعه مهندسین کشور نیز محسوب می‌شود. بنیان‌گذاری انجمن مهندسان محاسب کشور، فعالیت مؤثر در شورایعالی کانون فارغ التحصیلان دانشکده فنی و بالاخره فعالیت به عنوان کارشناس رسمی دادگستری در رشته راه و ساختمان از جمله خدمات وی محسوب می‌شود. عضویت در کابینه بازرگان و انتصاب به عنوان نخستین وزیر نفتپس از شکل گیری شورای انقلاب، به عنوان اولین نهاد رسمی انقلابی، دولت موقت، دومین نهادی بود که با اوج‌گیری انقلاب و درآستانه پیروزی آن تشکیل شد. حکم بازرگان در پانزدهم بهمن ماه ۱۳۵۷ یک هفته پیش از پیروزی انقلاب در مدرسه علوی و در حضور خبرنگاران داخلی و خارجی قرائت شد. ۲۴ بهمن ماه اولین گروه از وزیران دولت موقت معرفی شدند که معین فر در این میان نبود. چندی بعد با معرفی وزیران باقی‌مانده، کابینه بازرگان تکمیل شد و معین فر به عنوان وزیر مشاور و سرپرست سازمان برنامه و بودجه برگزیده شد. از یازدهم فروردین ۵۸ نیز تیمسار محمدتقی ریاحیبه وزارت دفاع رفت و از هفتم مهرماه، دکتر مصطفی چمران بر جای او نشست. در همان زمان، محمدعلی رجایی وزیر آموزش و پرورش، حسن حبیبی وزیر فرهنگ و دکتر یدالله سحابی وزیر مشاور در امور انقلاب و عزت‌الله سحابی سرپرست سازمان بودجه، شدند. بدین ترتیب، علی اکبر معین فر نیز اولین وزیر وزارتخانه تازه تأسیس نفت شد.[۱] از اصلی‌ترین چالش‌های دوران وزارت وی، بخشنامه ۶ روز کار در هفته و کار در پنجشنبه‌ها بود. این بخشنامه با اعتراض تعدادی از کارکنان وزارت نفت روبرو شد. عضویت در دولت شورای انقلابپس از استعفای دولت بازرگان در ۱۴ آبان ۵۸، دولت شورای انقلاب آغاز به کار کرد. بدنه اصلی این دولت، همان وزرای دولت بازرگان بود و تنها چند وزیر تغییر کرد. معین فر همچنان در این دوران وزیر نفت بود. نمایندگی مجلسپس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در ۵ بهمن ۵۸، ۲۴ اسفند ۱۳۵۸ اولین انتخابات مجلس شورای اسلامی برپا شد. نهضت آزادی تصمیم به شرکت فعال در انتخابات گرفت. از این رو، در ائتلافی با انجمن اسلامی مهندسین با همگامی آیت‌الله زنجانی و محمدتقی شریعتی لیستی را برای تهران تدارک دیدند. این لیست شامل افراد ذیل می‌شد: مهدی بازرگان، عبدالعلی بازرگان، یدالله سحابی، عزت‌الله سحابی، مصطفی چمران، حسن حبیبی، علی‌اکبر معین‌فر، ابراهیم یزدی، محمد توسلی، محمدعلی رجایی، هاشم صباغیان، جلال‌الدین آشتیانی، فتح‌الله بنی‌صدر، علی‌اصغر بهزادنیا، علی دانش‌منفرد، علی صادقی‌تهرانی، مصطفی کتیرایی و محمود مانیان هجده نام نوشته در صورت جلسه پایانی ائتلاف بودند. معین‌فر در این انتخابات با ۱٬۴۳۹٬۳۶۰ رأی در رتبه چهارم قرار گرفت. وی در فهرست ائتلاف بزرگ، که از جامعه روحانیت مبارز، حزب جمهوری اسلامی، سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی و چند گروه مذهبی دیگر تشکیل می‌شد، هم قرار گرفت و موفق به ورود به مجلس در دور اول شد. او در کنار حسن حبیبی و محمدعلی رجایی ۳ نام مشترک این دو فهرست بودند. فعالیت‌های پس از جدایی از سیاستدر سال‌های اخیر، عمده فعالیت‌های سیاسی معین فر، به حضور در مراسم و مناسبت‌ها و مصاحبه محدود شده‌است. البته در انتخابات سال ۱۳۷۶، و مدتی پیش از برگزاری، علی اکبر معین فر برای نامزدی خود اعلام آمادگی کرد. دومین یادواره بزرگداشت برگزیدگان مهندسی عمران کشور با معرفی منتخبان توسط مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن برگزار شد. خدمات معین فر که موضوع دومین یادواره مهندسی عمران کشور و تجلیل از آنهاست طیف وسیعی از امور مربوط به مهندسی راه و ساختمان یا عمران را شامل می‌شود که عمده آنها سر و سامان دادن به ضوابط فنی این رشته از مهندسی است و در رأس آنها امور مربوط به مسئله زلزله کشور است. به گزارش شاسا طرح تهیه تاریخچه زلزله‌های مخرب ایران که بعداً مبنای تهیه «پهنه‌بندی زلزله» ایران شد توسط وی پیشنهاد و سپس با همکاری پروفسور امبریزیز، که در آن زمان در کالج امپریال دانشگاه لندن مشغول مطالعات مربوط به زلزله‌های یونان و کشورهای سواحل مدیترانه بود، انجام گردید. لازمه این طرح، مطالعه هزاران صفحه یادداشت‌های جهانگردان ایرانی، عرب و سایر زبانها و تغییر آنها به زبان مهندسی زلزله امروز است که کاری بس بزرگ به حساب می‌آید. نتیجه این مطالعات بعداً در کتابی به نام زلزله‌های تاریخی ایران ثبت گردید. ایجاد شبکه شتابنگاری کشور از خدمات بنیادی این پیشکسوت مهندسی عمران کشور در زمان خدمت در دفتر فنی سازمان برنامه و بودجه بود که بعداً خود اداره و مسئولیت ثبت و ضبط اطلاعات آن را به مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن منتقل کردند و تا مدتها شخصاً سرپرستی این مطالعات را در مرکز بعهده داشتند. تدوین آئین‌نامه زلزله ایران در دهه ۴۰ در دفتر فنی سازمان برنامه و بودجه توسط ایشان و به راهنمایی ابوالحسن بهنیا آغاز شد. در سال‌های نخست ضوابط مربوط به این امر در استاندارد شماره ۵۱۹ که مربوط به بارگذاری ساختمان‌ها بود، تدوین شد و سپس بعد از یک دوره فترت استاندارد شماره ۸۴–۲۸۰۰ که عملاً آئین‌نامه زلزله ایران محسوب می‌شود با این تاریخچه تدوین شد و در تمام طول مدت معین‌فر از اعضای فعال و مؤثر آن بود. معین فر در سازمان برنامه و بودجه شروع کننده بسیاری از آئین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های فنی بوده و علاوه بر استاندارد ۵۱۹ که شاید قدیمی‌ترین دستورالعمل فنی در صنعت ساختمان ایران باشد، «آئین‌نامه بتن ایران» در زمان تصدی ایشان در سازمان شروع شد و ابتدا با عناوین دستورالعمل‌های ۱–۱۸ تا ۵–۱۸ منتشر گردید. این مجموعه به علت برخورد با طوفانهای قبل از انقلاب و مسائل بعدی آن به سرانجام نرسید. تنظیم مقررات ملی ساختمانی که کلیه فعالیت‌های ساختمان‌سازی را در بر بگیرد از جمله آرزوهای دیرینه کارشناسان فنی کشور می‌بود. تدوین مجموعه مقررات ملی در وزارت مسکن و شهرسازی یکی دیگر از خدمات ماندگار معین‌فر به شمار می‌رود. خدمات معین‌فر در زمینه مطالعات مربوط به زلزله‌های ایران مورد توجه محافل فنی در سطح جهان قرار گرفت. وی به مدت هشت سال عضو هیئت مدیره‌های «مؤسسه بین‌المللی زلزله» و «مؤسسه اروپائی مهندسی زلزله» در دهه ۷۰ میلادی بوده و هم اکنون عضو مادام‌العمر جامعه مهندسی زلزله هندوستان از دهه ۶۰ میلادی به بعد می‌باشد. او در سال ۲۰۰۲ به دریافت لوح تقدیر از طرف مسئولین اروپایی مهندسی زلزله نائل شد که در کنفرانس بین‌المللی زلزله در مهندسی به ایشان اعطاء گردید. به گزارش شاسا معین فر از فعالان حرکت‌های اجتماعی در جامعه مهندسین کشور محسوب می‌شود. بنیان‌گذاری انجمن مهندسان محاسب کشور، فعالیت مؤثر در شورایعالی کانون فارغ التحصیلان دانشکده فنی و بالاخره فعالیت در کانون کارشناسان دادگستری از جمله خدمات وی محسوب می‌شود. معین فر در تعداد زیادی از کمیته‌های فنی مربوط به امور ساختمان حضور داشته و هم اکنون هنوز عضو فعال آیین‌نامه ۲۸۰۰ ایران می‌باشد. علی‌اکبر معین‌فر در ۱۲ دی ۱۳۹۶ به علت بیماری در بیمارستان درگذشت. به نقل از ویکی پدیا