جستجو در تالارهای گفتگو

گزارش: همایش اخلاق حرفه ای پنجمین همایش سالانه شورای اخلاق حرفه ای جامعه مهندسان مشاور ایران با موضوع جامعه مهندسی و مدیریت اخلاق حرفه ای روز یکشنبه مورخ دوم اسفند ماه در سالن اجتماعات جامعه مهندسان مشاور ایران برگزار گردید. در این همایش که با استقبال بی نظیر مهمانان از ارگان ها و سازمان های دولتی و خصوصی و همکاران و اعضاء جامعه به ریاست دکتر محمدرضا عسکری برگزار شد . در ابتدا مهندس حقوقی دبیر شورای مدیریت جامعه مهندسان مشاور ایران و عضو شورای اخلاق حرفه ای جامعه ضمن خوش آمدگویی به حضار و موضوع جایگاه شورای اخلاق حرفه ای در جامعه و وظایف و شرح و فعالیت های شورای اخلاق حرفه ای پرداخته و اظهار امیدواری کرد که دستاورد خوبی از این همایش حاصل گردد. سخنران بعد همایش مهندس رامینه رئیس شورای مدیریت جامعه بود. ایشان ضمن خیر مقدم به مهمانان، به مشکلات پایبندی به اصول اخلاق حرفه ای اشاره نمود و گفت: موضوع جلسه امروز ما جامعه مهندسی و مدیریت اخلاق حرفه ای است . موضوعی که انتخاب شده ، به خصوص در این مقطع زمانی که تغییرات انقلابی عمده و اساسی در دیدگاه های کشور در ارتباط با رابطه با دنیای خارج در جریان است و ما در صنعت احداث ، امیدوارانه به این تحول نگاه میکنیم ، از اهمیت خاصی برخوردار است. در اینجا باید یک پرانتز باز کنم: ( آنچه که در این یک سال و خورده گذشته اتفاق افتاده و کشور وارد یک تعامل سازنده با دنیای خارج شده و توافق هائی که در ژنو و وین بعمل آمدند که در نتیجه آن ما شاهد سفرهای بی شماری از طرف مقامات کشورهای عمده و تأثیر گذار دنیا و همچنین هیئت های اقتصادی قد و نیم قد به تهران بوده ایم و در همین دو سه هفته گذشته هم شاهد سفر رئیس جمهورمان با همراهی تعداد قابل ملاحظه ای از اعضا هیئت دولت و یک هیئت اقتصادی بزرگ به ایتالیا و فرانسه بودیم . می خواهم مراتب قدردانی و سپاس خودمان را از این تلاش و از این پیروزی بزرگ اعلام کنم تبریک بگم به هیئت محترم دولت ، به رئیس جمهور محترم مان ، به وزیر امور خارجه و تیم همراهش برای به نتیجه رساندن یک مأموریت باور نکردنی ، یک mission impossible واقعی نه تخیلی ، و تشکر کنم از نتیجه سفر به رم و پاریس برای تفاهم هائی که به سرانجام رسیدند و بخصوص تشکر از جناب آقای دکتر آخوندی که شخص ایشان مورد احترام خاص فکر کنم همه افرادی که در این حرفه فعال هستند می باشند و در این موفقیت سهم به سزائی داشتند. امیدواریم که هرچه زودتر این هواپیما بیایند و ما ها که دائما در سفر هستیم مجبور نباشیم هر دفعه که پرواز میکنیم خانواده های مان را توجیه کنیم و صد البته فرودگاه های ما از این وضع رقت انگیزی که دارند خارج شوند . این فضای پسا تحریمی که بوجود آمده و فضای مثبتی که با وجود تمام کارشکنی ها به همت و تدبیر دولت و حمایت اکثریت مطلق ملت درست شده ، نیاز به توجه و رسیدن دارد ، همه ما بخصوص ما تشکل ها وظیفه داریم که در جهت حفظ این فضا بکوشیم و همه جا فریاد بزنیم که ما از دولت مان حمایت میکنیم ) پرانتز طولانی شد ولی باید گفته می شد. در این فضای پسا تحریم که دروازه های کشور باز شده اند و ما هر روز با شرکت های خارجی چه به عنوان مشاور یا پیمانکار یا سرمایه گذار مواجه هستیم ، اخلاق حرفه ای با یک تعریف جامع و همه جانبه می بایستی در سرلوحه گفتار و رفتار و کردارمان قرار بگیرد . چند سال پیش که جامعه این سلسله نشست های سالانه اخلاق حرفه ای را شروع کرد خیلی ها به ما ایراد می گرفتند که در این شرایط بحرانی که شرکت های مهندسی مشاور در حال از بین رفتن هستند و همه تلاش می کنند که به هر نحوی که شده سرشان را از آب بیرون نگه دارند و به هر تخته پاره ای برای نجات خودشان آویزان می شوند چه وقت بحث اخلاق حرفه ای است . ایراد خوب و بجائی بود ، در یک دوران تاریک و تلخی به سر می بردیم ، نمی دانستیم که فردای مان چه خواهد بود و آیا خودمان خواهیم بود یا نه . آن روز به کسانی که این ایراد را می گرفتند می گفتیم رسالت جامعه مهندسان مشاور فراتر از این چیزها است و ما در جامعه وظیفه خودمان می دانیم که حتی در این شرایط بی اخلاقی و در این روز های تیره و تار و بحران های اقتصادی ، سیاسی و اجتماعی که سرتاسر دنیا را فرا گرفته ، تعهد خودمان را به این حرفه ای که انتخاب کرده ایم و به آن عشق می ورزیم و افتخار میکنیم ، به خودمان و به بقیه یادآوری کنیم که حرفه سازندگی و آبادانی همواره پایدار خواهد ماند و از این بحران ها خواهد گذشت و ما وظیفه داریم که این حرفه را همان طوری که به امانت در اختیار ما قرار داده شده ، پاک و منزه و عاری از پلیدی و فساد ، با سربلندی از حفظ محیط زیست ، با توجه به توسعه پایدار و حفظ منافع ملی تحویل آیندگانمان بدهیم . این رسالت ما در جامعه بوده و هست و خواهد بود. ولی امروز آن دوران سیاه را پشت سر گذاشته ایم و در شرایطی جدید ، متفاوت ، مثبت و پر از امید قرار داریم و به همین جهت پایبندی و حفظ اصول اخلاقیات اهمیتش دو چندان شده . نه تنها به عنوان یک مهندس و یا یک مهندس مشاور و یا یک مهندس پیمانکار ، بلکه به عنوان یک شهروند در این شرایط مسؤلیت سنگینی به عهده ما است . ما همواره به سابقه تاریخی و فرهنگی و دینی خودمان و کشورمان بالیده ایم و ادعاهای بزرگ کرده ایم و باید هم بگویم که به حق. الان باید آن ادعاها را ثابت کنیم هم به خودمان و هم به سایرین. چون واقعیت تلخ این است که از ان فضای اخلاقی خیلی دور شده ایم و فاصله پیدا کرده ایم. اما برای بازگشت به آن فضا فقط نصیحت و سمینار و همایش کافی نیست. برای ما ها که طرف کاری مان دولت و طرح های زیربنائی است یک پای اخلاق حرفه ای هم دولت است. تردیدی نیست که از ما به عنوان یک مهندس مشاور به درستی انتظار میرود که در ارائه مشاوره و خدماتی که متعهد به انجام آن ها هستیم به معنای واقعی صداقت داشته باشیم ، به درستی و در نظر گرفتن اهداف پروژه و طرحی که در دست داریم مسائل زیست محیطی ، توسعه پایدار ، طراحی اقتصادی از دید سرمایه گذاری اولیه و مهم تر از آن هزینه های بهره برداری و نگهداری در طول عمر طرح ، دیدگاه ها و خواسته های ذینفعان و کیفیت کار و نتایج حاصله از آن را در مد نظر داشته باشیم. وقتی طرح راهی را تهیه میکنیم در فکر سلامت و آسایش راننده ای باشیم که قرار است در آن راه رانندگی کند و یا درخت هائی که قرار است قطع شوند و یا کوه و دره ای که بولدوزرهای ما به جان آنها خواهند افتاد و یا موقعی که پیشنهاد قیمت را برای خدمات خودمان میدهیم مطمئن باشیم که با آن قیمت خواهیم توانست از عهده مسؤلیتی که متعهد به آن می خواهیم بشویم بر خواهیم آمد . اما این یک طرف قضیه است. طرف دیگر کارفرمای ما است. آن کارفرما هم باید بداند و باید توجه داشته باشد که برای خدماتی که در نظر دارد ، زمان کافی و هزینه کافی را کنار بگذارد و مطمئن باشد که به تعهدات قراردادی خودش به درستی خواهد توانست عمل کند و پایبند باشد. متأسفانه رویکرد و نحوه عمل بسیاری از کارفرماها، بخصوص با ما مهندسان مشاور ، رفتاری غیر حرفه ای و خارج از اصول و تعادل شده و با ما ها یک برخورد بازاری را پیش گرفته اند. همان شعاری را که رئیس جمهور محترم و وزیر امور خارجه مان در مقابل دنیا اعلام کردند که ما می خواهیم به یک توافق برد برد برسیم، نمیدانم چرا وقتی به خودمان میرسد این برد برد یک طرفه می شود و فقط با یک دید محدود و بسته ، فکر میکنند هر چقدر بیشتر ما را بچلولند بیشتر خدمت کرده اند. چرا اینقدر از مقام و اختیاری که دارند در جهت هر چه بیشتر زورگوئی استفاده میکنند ؟ چه شده ، مگر ما از کجا آمده ایم. رفتار وزارت دارائی ، سازمان تأمین اجتماعی ، وزارت کار و احکامی که صادر میکنند بیشتر به مقابله شباهت دارد تا دریافت مشاوره و یا خدمات پیمانکاری، کارفرماها وقتی میخواهند کاری را ارجاع کنند و یا قراردادی منعقد کنند، شرایطی میگذارند و خواسته هائی را مطرح میکنند که باور نکردنی است و فراموش میکنند که ما در مقابل آنها نیستیم و قرار است به آنها مشورت بدهیم و کاری را که میخواهند انجام بدهند باید با دست های ما انجام پذیرد. پس چرا این همه تلاش برای بستن دست و پای ما ؟ مطمئنم که اگر با این رفتار وارد مطب پزشکی بشویم ، خیلی مقید به اخلاق باشد عذر ما را محترمانه خواهد خواست و به ما خواهد گفت که برو خودت را معالجه کن . ما این تغییر نگاه را در هیئت دولت ، وزراء محترم و معاونین و رده بالای دولت می بینیم ، ولی وقتی به رده های پائین تر میرسد متأسفانه همان نگاه تنگ نظرانه و کوتاه حاکم می شود . این روزها خیلی از فیدیک صحبت میکنیم، مقدار زیادش هم تقصیر خود ما در جامعه است، قراردادهای فیدیک را آموزش میدهیم و آنها را ترویج میکنیم. بله آنها قراردادهای خوب و محکمی هستند و در سطح جهانی بصورت گسترده مورد استفاده قرار میگیرند. چرا ؟ چون قراردادهای دو طرفه و با شرایط و ضوابط برد برد تهیه شده اند. اما دلیل عمده موفقیت این قراردادها فرهنگ و استنباطی است که از متن این قراردادها به خارج رسوخ کرده و طرفین میدانند که اگر از شرایط آن عدول کنند بهای سنگینی پرداخت خواهند کرد. این نگاه و این نحوه عمل است که فیدیک به خودش جرأت میدهد به موضوع اخلاق حرفه ای خیلی جدی ، سخت گیرانه ، علمی و حرفه ای نگاه کند و در جهت ترویج آن آئین نامه و دستورالعمل صادر کند . ما همه آنها را میخواهیم منهای بخشی که مربوط به تعهدات و وظایف من کارفرما میشود . ما هم اگر میخواهیم اخلاق حرفه ای را به معنای واقعی رعایت کنیم ، باید بدانیم و بپذیریم که اخلاق هم مثل هر پدیده دیگر اجتماعی دو طرفه است اگر انتظار دارید ما به شما احترام بگذاریم شما هم باید به خودتان و به طرف مقابل تان احترام بگذارید. مثل های زیادی ما ها داریم. میگن احترام امام زاده را متولی آن باید داشته باشد. اگر قرار است ما به قراردادی که بسته ایم متعهد باشیم شمای کارفرما هم باید آن را محترم بشمارید ، در نحوه تشخیص صلاحیت ، در نحوه ارجاع کار، در شرایط مناقصه، در شرایط قرارداد، در نحوه عمل به قرارداد رعایت اصول اخلاق را به واقع باور داشته باشیم و در دستور کارمان قرار بدهیم . به قول سهراب سپهری : من نمی دانم که چرا می گویند: اسب حیوان نجیبی است، کبوتر زیباست و چرا در قفس هیچ کسی کرکس نیست گل شبدر چه کم از لاله قرمز دارد چشم ها را باید شست، جور دیگر باید دید واژه ها را باید شست واژه باید خود باد، واژه باید خود باران باشد چشم ها را باید شست ، جور دیگر باید دید. سپس مهندس آیت الهی دبیر شورای اخلاق حرفه ای جامعه ضمن اشاره به ویژگی های بارز اخلاقی مهندس بیطرف و دکتر آخوندی از همراهی و حمایت های همیشگی آنان از جامعه مهندسان مشاور ایران تشکر کردند. وی در ادامه به سیر تاریخی چگونگی تشکیل شورای اخلاق حرفه ای در جامعه مهندسان مشاور ایران پرداخت و گفت در طی هشت سال گذشته تلاش ما این بوده است که فرهنگ سازی مقتضی برای توسعه اخلاق در جامعه مهندسان صورت پذیرد. دکتر آخوندی وزیر راه و شهر سازی سخنران بعدی همایش بود وی گفت: در جامعه به کرات در مورد اخلاق صحبت شده اما اینکه اخلاق در دنیای مدرن چیست متأسفانه نه در جامعه و نه در دانشگاه ها کمتر به آن پرداخته شده است و در مورد آن اجماعی وجود ندارد. وی ادامه داد ما با ورود به دنیای مدرن مفهوم اخلاق را باز تعریف نکردیم. در دنیا مفهوم بنیان برافکنی به نام شهروند به وجود آمده که آثار آن در تمام رفتار روزمره زندگی اجتماعی، اقتصادی و جنبه های دیگر زندگی وجود دارد. دکتر آخوندی در بخش دیگری از صحبت های خود به بیان رابطه بین دولت و اخلاق پرداخت و گفت: باید دقت کنیم که اگر در مسائلی که به ارزش های بنیادین برمی گردد دولت را مسئول بدانیم دچار اشتباه شده ایم چون همواره احتمال اعمال قدرت غلط وجود دارد. وی تأکید کرد ما نیاز داریم سپهر عمومی اخلاق را از سپهر خصوصی تفکیک کنیم چون به نام یکی وارد حوزه دیگری شدن کاملاً غیر اخلاقی است و ما در حوزه اخلاق دچار تناقض شده ایم. مهندس بیطرف رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران سخنران بعدی همایش بودند ایشان در ابتدا ضمن عرض سلام به حضار محترم از جامعه مهندسان مشاور ایران برای برگزاری این نشست ها که به موضوع اخلاق حرفه ای اختصاص دارد تشکر کردند. وی گفت: که اخلاق اساساً برای همه بحث های اجتماعی، یک امر مهم و ضروریست به ویژه برای حرفه مندان و تشکیل شورای اخلاق حرفه ای در جامعه و اقدامات انجام گرفته نشان دهنده هوشمندی مجموعه مهندسان مشاور و پیمانکاری است که در عرصه توسعه و عمران کشور فعالیت دارند. ایشان در ادامه گفت: بنده قبل از پرداختن به موضوع اخلاق حرفه ای به موضوع ساخت و ساز شهری ورود می کنم اگر عمده فعالیت در ساخت و ساز شهری را به مناطق مسکونی و سکونتگاه ها در نظر بگیریم می دانیم که در ساخت مسکن در اکثر کشورهای دنیا 3 عامل عمده دخالت دارند. اول موسسات مالی هستند که تامین کننده ساخت و ساز هستند دوم خریداران که بهره مندان نهایی این ساخت و سازها هستند سوم مجموع عوامل اجرایی شامل طراحان و سازندگان مجموع فعالیت های این 3 گروه در یک تعامل منطقی و آرام و با حوصله انجام گیرد و مردم هم از واحدهای مناسب ایمن و دارای استانداردهای فنی و مناسب بهره مند می شوند ولی متأسفانه در شهرهای بزرگ عوامل دیگری نیز دخیل هستند که باید به آنها توجه داشت. تعدادی از این عوامل غیر معمول شامل افرادی هستند که در ساخت و ساز مداخله می کنند ولی قصدشان حفظ ارزش نقدینگی و دارایی های خودشان است آنها نه تامین کنندگان مالی و نه عوامل اجرا هستند که به دلیل وضعیت نابسامان اقتصاد کشور موجب می شود که اینها در ساخت و ساز برای حفظ ارزش پول خودشان سرمایه گذاری کنند. گروه دوم نوعا شهروندان عادی هستند و به دلیل نقد کردن فرصت های ایجاد شده ناشی از مقررات و ضوابط شهری وارد ساخت و ساز می شوند که نوعا مالکان ساختمان های یک یا دو طبقه هستند که به دنبال ظرفیت سازی مالی برای خودشان می باشند.گروه سوم تعاونی های مسکن، ادارات و سازمان های دولتی و اشخاص صاحب نفوذ هستند که با ساخت و سازهای انبوه به این عرصه وارد شد. و قصد آنها سود و درآمد بیشتر است ولی مجموعه ای پر قدرت هستند که شرایط را از شرایط عادی خارج می نماید خیلی از این تعاونی ها و اشخاص حقوقی پرقدرت بدون پروانه ساختمانی شروع به کار کرده و بعد از 50% انجام کار به دنبال مجوز ساخت می روند. گروه چهارم شهرداری ها، بخشداری ها، بهیاری ها با هدف درآمدزایی در ساخت و ساز مداخله می کنند که نمونه های آن را می توان در همین شهر تهران به طور نمونه برج های چندین طبقه در کوچه های باریک مشاهده کرد. سپس دکتر جلالی رئیس مرکز پژوهش های مجلسه شورای اسلامی ضمن ابراز خورسندی از حضور در جمع نخبگان در حوزه مهندسی و جامعه مهندسان مشاور ایران گفت: وقتی به سابقه جامعه نگاه می کردم متوجه شدم که حدوده چهل و دو سال از عمر تأسیس آن می گذرد که این نشان دهنده بلوغ فکری شماست و کار ارزشمند جامعه در برگزاری همایش اخلاق حرفه ای تحسین برانگیز است. وی با ابراز تأسف در جامعه ای که مدعی فرهنگ غنی و با قدمت برخودار است و ذخایر معنوی و دینی است ادامه داد رعایت اخلاق حرفه ای، حقوق شهروندی و پایبندی به قانون را می توان از ارکان توسعه علمی و صنعتی کشور دانست. وی ادامه داد در کشور ما اقتصاد با قدرت سیاسی به نوعی درآمیخته است و بخشی از بد اخلاقی ها ناشی از همین تداخل و همچنین وجود وضعیتی به نام اقتصاد نفتی است وقتی با یک نهاد تخصصی به گونه ای رفتار می شود که هر شخص غیر متخصصی برای اداره آن به کار گرفته ای شود این خود نماد بی اخلاقی در جامعه است. وی یادآور شد اصلاح قوانین مانند قانون کار، قانون پولی و بانکی و قانون مربوط به بیمه باید اصلاح شود. مهندس جلال پور، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی سخنران بعدی همایش بود. وی در ابتدا گفت امروز وضعیت کشور به طور کامل مشخص است و می دانیم که هزینه های بسیاری پرداخت شد و متأسفانه وضعیت بنگاه ها و معیشت مردم سیر نزولی پیدا کرد. وی ادامه داد آنچه انسجام ایران را تهدید می کند بحث اقتصاد و فضای پیشروی اقتصاد ایران است. هفت میلیون بیکار در کشوری که 85% بودجه آن از درآمدهای نفتی حاصل می شود هزاران میلیارد تومان یارانه و چند ده هزار میلیارد بودجه جاری کشور، میلیاردها تومان پروژه های نیمه تمام و بدهی های دولت به بانک ها و بخش خصوصی در کنار منابع درآمدی خشکیده وضعیت مبهمی را برای کشور رقم زد اخلاق گرایی بر اساس خرد است. توسعه پایدار در دراز مدت در فضای رقابتی ممکن می شود و اخلاق حرفه ای یکی از نیازهای بنگاه ها و تشکل ها است. وی ادامه داد باید بلوغ خود را به حاکمیت ثابت کنیم. اخلاق حرفه ای هم فضای کسب و کار را بهبود می دهد و هم موجبات رقابت را ایجاد می کند و در عین حال شان بنگاه اقصادی را حفظ می کند. دکتر نجفقلی حبیبی نایب رئیس انجمن ایرانی اخلاق در علوم و فن آوری با موضوع اخلاق و جامعه و دکتر پیران جامعه شناس و مشاور ارشد سازمان ملل با موضوع اخلاق حرفه ای، امری تزیینی یا جزء جدایی ناپذیر پروژه های توسعه در ادامه همایش به مباحث حکمت عملی اخلاق در فقه و روند توسعه اخلاق پرداختند. دکتر حامدی نیز در این همایش به موضوع رکود ممتد و تأثیر آن در هویت اخلاق حرفه مندان پرداخت و گفت: اخلاق عمومی که در فضای عمومی شکل می گیرد محل تلاقی قدرت به مفهوم عام آن و نه اراده تحقق ایده و فضای خصوصی است. مهندس ملکیانی فرد سخنران بعدی بود که در زمینه اخلاق حرفه ای در جامعه پیمانکاران به ایرار سخن پرداخت وی فرد اخلاق مدار را فردی دانست که به قانون احترام می گذارد و گفت: ما یک پای اصل قضیه در اخلاق مهندسی هستیم و با اخلاق ترین آنها. ولی عده ای به اسم اقتدار همه چیز را زیر پا گذاشتند. مهندس زرتاب در ادامه همایش به تعریف واژه های اخلاق، حرفه، مهندسی و حقوق ملی پرداخت و گفت: وقتی منافع ملی را به کار میگیریم تعریف معینی ندارد و قدرت واژه منافع ملی را بازساختند که منافع قدرت ها پیوسته مخفی بماند چگونه انتظار داریم که حرفه مهندسی که در شرایط فعلی که به وجود آمده اخلاق مدار باشد این شدنی است با بازیابی ارزش ها و معنای واژه های اساسی از جمله استقلال . مهندسی کاربردی کردن علوم است و پایه مهندسی علم است و حرفه مندان به دلیل استقلال بایستی یاد بگیرند که استقلال داشته باشند و بگویند نه و به حقوق ملی پایبنده باشند حتی اگر به کوچک شدن آنها بیانجامد. آخرین سخنران همایش مهندس نادر شکوفی بود که به موضوع استاندارد مبارزه با رشوه اشاره کرد و گفت: اخلاق درجایی است که موعظه نباید باشد و همین موعظه ها جواب های برعکس می دهد و باید سیستم و استاندارد برای آن تعریف شود وی سپس به استاندارد اخلاق در این خصوص در ایزو و قوانین فیدیک در قالب پاورپوینت اشاره نمود. در پایان همایش به مدت نیم ساعت جلسه پرسش و پاسخ برگزار گردید. گزارش: همایش اخلاق حرفه ای پنجمین همایش سالانه شورای اخلاق حرفه ای جامعه مهندسان مشاور ایران با موضوع جامعه مهندسی و مدیریت اخلاق حرفه ای روز یکشنبه مورخ دوم اسفند ماه در سالن اجتماعات جامعه مهندسان مشاور ایران برگزار گردید. در این همایش که با استقبال بی نظیر مهمانان از ارگان ها و سازمان های دولتی و خصوصی و همکاران و اعضاء جامعه به ریاست دکتر محمدرضا عسکری برگزار شد . در ابتدا مهندس حقوقی دبیر شورای مدیریت جامعه مهندسان مشاور ایران و عضو شورای اخلاق حرفه ای جامعه ضمن خوش آمدگویی به حضار و موضوع جایگاه شورای اخلاق حرفه ای در جامعه و وظایف و شرح و فعالیت های شورای اخلاق حرفه ای پرداخته و اظهار امیدواری کرد که دستاورد خوبی از این همایش حاصل گردد. سخنران بعد همایش مهندس رامینه رئیس شورای مدیریت جامعه بود. ایشان ضمن خیر مقدم به مهمانان، به مشکلات پایبندی به اصول اخلاق حرفه ای اشاره نمود و گفت: موضوع جلسه امروز ما جامعه مهندسی و مدیریت اخلاق حرفه ای است . موضوعی که انتخاب شده ، به خصوص در این مقطع زمانی که تغییرات انقلابی عمده و اساسی در دیدگاه های کشور در ارتباط با رابطه با دنیای خارج در جریان است و ما در صنعت احداث ، امیدوارانه به این تحول نگاه میکنیم ، از اهمیت خاصی برخوردار است. در اینجا باید یک پرانتز باز کنم: ( آنچه که در این یک سال و خورده گذشته اتفاق افتاده و کشور وارد یک تعامل سازنده با دنیای خارج شده و توافق هائی که در ژنو و وین بعمل آمدند که در نتیجه آن ما شاهد سفرهای بی شماری از طرف مقامات کشورهای عمده و تأثیر گذار دنیا و همچنین هیئت های اقتصادی قد و نیم قد به تهران بوده ایم و در همین دو سه هفته گذشته هم شاهد سفر رئیس جمهورمان با همراهی تعداد قابل ملاحظه ای از اعضا هیئت دولت و یک هیئت اقتصادی بزرگ به ایتالیا و فرانسه بودیم . می خواهم مراتب قدردانی و سپاس خودمان را از این تلاش و از این پیروزی بزرگ اعلام کنم تبریک بگم به هیئت محترم دولت ، به رئیس جمهور محترم مان ، به وزیر امور خارجه و تیم همراهش برای به نتیجه رساندن یک مأموریت باور نکردنی ، یک mission impossible واقعی نه تخیلی ، و تشکر کنم از نتیجه سفر به رم و پاریس برای تفاهم هائی که به سرانجام رسیدند و بخصوص تشکر از جناب آقای دکتر آخوندی که شخص ایشان مورد احترام خاص فکر کنم همه افرادی که در این حرفه فعال هستند می باشند و در این موفقیت سهم به سزائی داشتند. امیدواریم که هرچه زودتر این هواپیما بیایند و ما ها که دائما در سفر هستیم مجبور نباشیم هر دفعه که پرواز میکنیم خانواده های مان را توجیه کنیم و صد البته فرودگاه های ما از این وضع رقت انگیزی که دارند خارج شوند . این فضای پسا تحریمی که بوجود آمده و فضای مثبتی که با وجود تمام کارشکنی ها به همت و تدبیر دولت و حمایت اکثریت مطلق ملت درست شده ، نیاز به توجه و رسیدن دارد ، همه ما بخصوص ما تشکل ها وظیفه داریم که در جهت حفظ این فضا بکوشیم و همه جا فریاد بزنیم که ما از دولت مان حمایت میکنیم ) پرانتز طولانی شد ولی باید گفته می شد. در این فضای پسا تحریم که دروازه های کشور باز شده اند و ما هر روز با شرکت های خارجی چه به عنوان مشاور یا پیمانکار یا سرمایه گذار مواجه هستیم ، اخلاق حرفه ای با یک تعریف جامع و همه جانبه می بایستی در سرلوحه گفتار و رفتار و کردارمان قرار بگیرد . چند سال پیش که جامعه این سلسله نشست های سالانه اخلاق حرفه ای را شروع کرد خیلی ها به ما ایراد می گرفتند که در این شرایط بحرانی که شرکت های مهندسی مشاور در حال از بین رفتن هستند و همه تلاش می کنند که به هر نحوی که شده سرشان را از آب بیرون نگه دارند و به هر تخته پاره ای برای نجات خودشان آویزان می شوند چه وقت بحث اخلاق حرفه ای است . ایراد خوب و بجائی بود ، در یک دوران تاریک و تلخی به سر می بردیم ، نمی دانستیم که فردای مان چه خواهد بود و آیا خودمان خواهیم بود یا نه . آن روز به کسانی که این ایراد را می گرفتند می گفتیم رسالت جامعه مهندسان مشاور فراتر از این چیزها است و ما در جامعه وظیفه خودمان می دانیم که حتی در این شرایط بی اخلاقی و در این روز های تیره و تار و بحران های اقتصادی ، سیاسی و اجتماعی که سرتاسر دنیا را فرا گرفته ، تعهد خودمان را به این حرفه ای که انتخاب کرده ایم و به آن عشق می ورزیم و افتخار میکنیم ، به خودمان و به بقیه یادآوری کنیم که حرفه سازندگی و آبادانی همواره پایدار خواهد ماند و از این بحران ها خواهد گذشت و ما وظیفه داریم که این حرفه را همان طوری که به امانت در اختیار ما قرار داده شده ، پاک و منزه و عاری از پلیدی و فساد ، با سربلندی از حفظ محیط زیست ، با توجه به توسعه پایدار و حفظ منافع ملی تحویل آیندگانمان بدهیم . این رسالت ما در جامعه بوده و هست و خواهد بود. ولی امروز آن دوران سیاه را پشت سر گذاشته ایم و در شرایطی جدید ، متفاوت ، مثبت و پر از امید قرار داریم و به همین جهت پایبندی و حفظ اصول اخلاقیات اهمیتش دو چندان شده . نه تنها به عنوان یک مهندس و یا یک مهندس مشاور و یا یک مهندس پیمانکار ، بلکه به عنوان یک شهروند در این شرایط مسؤلیت سنگینی به عهده ما است . ما همواره به سابقه تاریخی و فرهنگی و دینی خودمان و کشورمان بالیده ایم و ادعاهای بزرگ کرده ایم و باید هم بگویم که به حق. الان باید آن ادعاها را ثابت کنیم هم به خودمان و هم به سایرین. چون واقعیت تلخ این است که از ان فضای اخلاقی خیلی دور شده ایم و فاصله پیدا کرده ایم. اما برای بازگشت به آن فضا فقط نصیحت و سمینار و همایش کافی نیست. برای ما ها که طرف کاری مان دولت و طرح های زیربنائی است یک پای اخلاق حرفه ای هم دولت است. تردیدی نیست که از ما به عنوان یک مهندس مشاور به درستی انتظار میرود که در ارائه مشاوره و خدماتی که متعهد به انجام آن ها هستیم به معنای واقعی صداقت داشته باشیم ، به درستی و در نظر گرفتن اهداف پروژه و طرحی که در دست داریم مسائل زیست محیطی ، توسعه پایدار ، طراحی اقتصادی از دید سرمایه گذاری اولیه و مهم تر از آن هزینه های بهره برداری و نگهداری در طول عمر طرح ، دیدگاه ها و خواسته های ذینفعان و کیفیت کار و نتایج حاصله از آن را در مد نظر داشته باشیم. وقتی طرح راهی را تهیه میکنیم در فکر سلامت و آسایش راننده ای باشیم که قرار است در آن راه رانندگی کند و یا درخت هائی که قرار است قطع شوند و یا کوه و دره ای که بولدوزرهای ما به جان آنها خواهند افتاد و یا موقعی که پیشنهاد قیمت را برای خدمات خودمان میدهیم مطمئن باشیم که با آن قیمت خواهیم توانست از عهده مسؤلیتی که متعهد به آن می خواهیم بشویم بر خواهیم آمد . اما این یک طرف قضیه است. طرف دیگر کارفرمای ما است. آن کارفرما هم باید بداند و باید توجه داشته باشد که برای خدماتی که در نظر دارد ، زمان کافی و هزینه کافی را کنار بگذارد و مطمئن باشد که به تعهدات قراردادی خودش به درستی خواهد توانست عمل کند و پایبند باشد. متأسفانه رویکرد و نحوه عمل بسیاری از کارفرماها، بخصوص با ما مهندسان مشاور ، رفتاری غیر حرفه ای و خارج از اصول و تعادل شده و با ما ها یک برخورد بازاری را پیش گرفته اند. همان شعاری را که رئیس جمهور محترم و وزیر امور خارجه مان در مقابل دنیا اعلام کردند که ما می خواهیم به یک توافق برد برد برسیم، نمیدانم چرا وقتی به خودمان میرسد این برد برد یک طرفه می شود و فقط با یک دید محدود و بسته ، فکر میکنند هر چقدر بیشتر ما را بچلولند بیشتر خدمت کرده اند. چرا اینقدر از مقام و اختیاری که دارند در جهت هر چه بیشتر زورگوئی استفاده میکنند ؟ چه شده ، مگر ما از کجا آمده ایم. رفتار وزارت دارائی ، سازمان تأمین اجتماعی ، وزارت کار و احکامی که صادر میکنند بیشتر به مقابله شباهت دارد تا دریافت مشاوره و یا خدمات پیمانکاری، کارفرماها وقتی میخواهند کاری را ارجاع کنند و یا قراردادی منعقد کنند، شرایطی میگذارند و خواسته هائی را مطرح میکنند که باور نکردنی است و فراموش میکنند که ما در مقابل آنها نیستیم و قرار است به آنها مشورت بدهیم و کاری را که میخواهند انجام بدهند باید با دست های ما انجام پذیرد. پس چرا این همه تلاش برای بستن دست و پای ما ؟ مطمئنم که اگر با این رفتار وارد مطب پزشکی بشویم ، خیلی مقید به اخلاق باشد عذر ما را محترمانه خواهد خواست و به ما خواهد گفت که برو خودت را معالجه کن . ما این تغییر نگاه را در هیئت دولت ، وزراء محترم و معاونین و رده بالای دولت می بینیم ، ولی وقتی به رده های پائین تر میرسد متأسفانه همان نگاه تنگ نظرانه و کوتاه حاکم می شود . این روزها خیلی از فیدیک صحبت میکنیم، مقدار زیادش هم تقصیر خود ما در جامعه است، قراردادهای فیدیک را آموزش میدهیم و آنها را ترویج میکنیم. بله آنها قراردادهای خوب و محکمی هستند و در سطح جهانی بصورت گسترده مورد استفاده قرار میگیرند. چرا ؟ چون قراردادهای دو طرفه و با شرایط و ضوابط برد برد تهیه شده اند. اما دلیل عمده موفقیت این قراردادها فرهنگ و استنباطی است که از متن این قراردادها به خارج رسوخ کرده و طرفین میدانند که اگر از شرایط آن عدول کنند بهای سنگینی پرداخت خواهند کرد. این نگاه و این نحوه عمل است که فیدیک به خودش جرأت میدهد به موضوع اخلاق حرفه ای خیلی جدی ، سخت گیرانه ، علمی و حرفه ای نگاه کند و در جهت ترویج آن آئین نامه و دستورالعمل صادر کند . ما همه آنها را میخواهیم منهای بخشی که مربوط به تعهدات و وظایف من کارفرما میشود . ما هم اگر میخواهیم اخلاق حرفه ای را به معنای واقعی رعایت کنیم ، باید بدانیم و بپذیریم که اخلاق هم مثل هر پدیده دیگر اجتماعی دو طرفه است اگر انتظار دارید ما به شما احترام بگذاریم شما هم باید به خودتان و به طرف مقابل تان احترام بگذارید. مثل های زیادی ما ها داریم. میگن احترام امام زاده را متولی آن باید داشته باشد. اگر قرار است ما به قراردادی که بسته ایم متعهد باشیم شمای کارفرما هم باید آن را محترم بشمارید ، در نحوه تشخیص صلاحیت ، در نحوه ارجاع کار، در شرایط مناقصه، در شرایط قرارداد، در نحوه عمل به قرارداد رعایت اصول اخلاق را به واقع باور داشته باشیم و در دستور کارمان قرار بدهیم . به قول سهراب سپهری : من نمی دانم که چرا می گویند: اسب حیوان نجیبی است، کبوتر زیباست و چرا در قفس هیچ کسی کرکس نیست گل شبدر چه کم از لاله قرمز دارد چشم ها را باید شست، جور دیگر باید دید واژه ها را باید شست واژه باید خود باد، واژه باید خود باران باشد چشم ها را باید شست ، جور دیگر باید دید. سپس مهندس آیت الهی دبیر شورای اخلاق حرفه ای جامعه ضمن اشاره به ویژگی های بارز اخلاقی مهندس بیطرف و دکتر آخوندی از همراهی و حمایت های همیشگی آنان از جامعه مهندسان مشاور ایران تشکر کردند. وی در ادامه به سیر تاریخی چگونگی تشکیل شورای اخلاق حرفه ای در جامعه مهندسان مشاور ایران پرداخت و گفت در طی هشت سال گذشته تلاش ما این بوده است که فرهنگ سازی مقتضی برای توسعه اخلاق در جامعه مهندسان صورت پذیرد. دکتر آخوندی وزیر راه و شهر سازی سخنران بعدی همایش بود وی گفت: در جامعه به کرات در مورد اخلاق صحبت شده اما اینکه اخلاق در دنیای مدرن چیست متأسفانه نه در جامعه و نه در دانشگاه ها کمتر به آن پرداخته شده است و در مورد آن اجماعی وجود ندارد. وی ادامه داد ما با ورود به دنیای مدرن مفهوم اخلاق را باز تعریف نکردیم. در دنیا مفهوم بنیان برافکنی به نام شهروند به وجود آمده که آثار آن در تمام رفتار روزمره زندگی اجتماعی، اقتصادی و جنبه های دیگر زندگی وجود دارد. دکتر آخوندی در بخش دیگری از صحبت های خود به بیان رابطه بین دولت و اخلاق پرداخت و گفت: باید دقت کنیم که اگر در مسائلی که به ارزش های بنیادین برمی گردد دولت را مسئول بدانیم دچار اشتباه شده ایم چون همواره احتمال اعمال قدرت غلط وجود دارد. وی تأکید کرد ما نیاز داریم سپهر عمومی اخلاق را از سپهر خصوصی تفکیک کنیم چون به نام یکی وارد حوزه دیگری شدن کاملاً غیر اخلاقی است و ما در حوزه اخلاق دچار تناقض شده ایم. مهندس بیطرف رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران سخنران بعدی همایش بودند ایشان در ابتدا ضمن عرض سلام به حضار محترم از جامعه مهندسان مشاور ایران برای برگزاری این نشست ها که به موضوع اخلاق حرفه ای اختصاص دارد تشکر کردند. وی گفت: که اخلاق اساساً برای همه بحث های اجتماعی، یک امر مهم و ضروریست به ویژه برای حرفه مندان و تشکیل شورای اخلاق حرفه ای در جامعه و اقدامات انجام گرفته نشان دهنده هوشمندی مجموعه مهندسان مشاور و پیمانکاری است که در عرصه توسعه و عمران کشور فعالیت دارند. ایشان در ادامه گفت: بنده قبل از پرداختن به موضوع اخلاق حرفه ای به موضوع ساخت و ساز شهری ورود می کنم اگر عمده فعالیت در ساخت و ساز شهری را به مناطق مسکونی و سکونتگاه ها در نظر بگیریم می دانیم که در ساخت مسکن در اکثر کشورهای دنیا 3 عامل عمده دخالت دارند. اول موسسات مالی هستند که تامین کننده ساخت و ساز هستند دوم خریداران که بهره مندان نهایی این ساخت و سازها هستند سوم مجموع عوامل اجرایی شامل طراحان و سازندگان مجموع فعالیت های این 3 گروه در یک تعامل منطقی و آرام و با حوصله انجام گیرد و مردم هم از واحدهای مناسب ایمن و دارای استانداردهای فنی و مناسب بهره مند می شوند ولی متأسفانه در شهرهای بزرگ عوامل دیگری نیز دخیل هستند که باید به آنها توجه داشت. تعدادی از این عوامل غیر معمول شامل افرادی هستند که در ساخت و ساز مداخله می کنند ولی قصدشان حفظ ارزش نقدینگی و دارایی های خودشان است آنها نه تامین کنندگان مالی و نه عوامل اجرا هستند که به دلیل وضعیت نابسامان اقتصاد کشور موجب می شود که اینها در ساخت و ساز برای حفظ ارزش پول خودشان سرمایه گذاری کنند. گروه دوم نوعا شهروندان عادی هستند و به دلیل نقد کردن فرصت های ایجاد شده ناشی از مقررات و ضوابط شهری وارد ساخت و ساز می شوند که نوعا مالکان ساختمان های یک یا دو طبقه هستند که به دنبال ظرفیت سازی مالی برای خودشان می باشند.گروه سوم تعاونی های مسکن، ادارات و سازمان های دولتی و اشخاص صاحب نفوذ هستند که با ساخت و سازهای انبوه به این عرصه وارد شد. و قصد آنها سود و درآمد بیشتر است ولی مجموعه ای پر قدرت هستند که شرایط را از شرایط عادی خارج می نماید خیلی از این تعاونی ها و اشخاص حقوقی پرقدرت بدون پروانه ساختمانی شروع به کار کرده و بعد از 50% انجام کار به دنبال مجوز ساخت می روند. گروه چهارم شهرداری ها، بخشداری ها، بهیاری ها با هدف درآمدزایی در ساخت و ساز مداخله می کنند که نمونه های آن را می توان در همین شهر تهران به طور نمونه برج های چندین طبقه در کوچه های باریک مشاهده کرد. سپس دکتر جلالی رئیس مرکز پژوهش های مجلسه شورای اسلامی ضمن ابراز خورسندی از حضور در جمع نخبگان در حوزه مهندسی و جامعه مهندسان مشاور ایران گفت: وقتی به سابقه جامعه نگاه می کردم متوجه شدم که حدوده چهل و دو سال از عمر تأسیس آن می گذرد که این نشان دهنده بلوغ فکری شماست و کار ارزشمند جامعه در برگزاری همایش اخلاق حرفه ای تحسین برانگیز است. وی با ابراز تأسف در جامعه ای که مدعی فرهنگ غنی و با قدمت برخودار است و ذخایر معنوی و دینی است ادامه داد رعایت اخلاق حرفه ای، حقوق شهروندی و پایبندی به قانون را می توان از ارکان توسعه علمی و صنعتی کشور دانست. وی ادامه داد در کشور ما اقتصاد با قدرت سیاسی به نوعی درآمیخته است و بخشی از بد اخلاقی ها ناشی از همین تداخل و همچنین وجود وضعیتی به نام اقتصاد نفتی است وقتی با یک نهاد تخصصی به گونه ای رفتار می شود که هر شخص غیر متخصصی برای اداره آن به کار گرفته ای شود این خود نماد بی اخلاقی در جامعه است. وی یادآور شد اصلاح قوانین مانند قانون کار، قانون پولی و بانکی و قانون مربوط به بیمه باید اصلاح شود. مهندس جلال پور، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی سخنران بعدی همایش بود. وی در ابتدا گفت امروز وضعیت کشور به طور کامل مشخص است و می دانیم که هزینه های بسیاری پرداخت شد و متأسفانه وضعیت بنگاه ها و معیشت مردم سیر نزولی پیدا کرد. وی ادامه داد آنچه انسجام ایران را تهدید می کند بحث اقتصاد و فضای پیشروی اقتصاد ایران است. هفت میلیون بیکار در کشوری که 85% بودجه آن از درآمدهای نفتی حاصل می شود هزاران میلیارد تومان یارانه و چند ده هزار میلیارد بودجه جاری کشور، میلیاردها تومان پروژه های نیمه تمام و بدهی های دولت به بانک ها و بخش خصوصی در کنار منابع درآمدی خشکیده وضعیت مبهمی را برای کشور رقم زد اخلاق گرایی بر اساس خرد است. توسعه پایدار در دراز مدت در فضای رقابتی ممکن می شود و اخلاق حرفه ای یکی از نیازهای بنگاه ها و تشکل ها است. وی ادامه داد باید بلوغ خود را به حاکمیت ثابت کنیم. اخلاق حرفه ای هم فضای کسب و کار را بهبود می دهد و هم موجبات رقابت را ایجاد می کند و در عین حال شان بنگاه اقصادی را حفظ می کند. دکتر نجفقلی حبیبی نایب رئیس انجمن ایرانی اخلاق در علوم و فن آوری با موضوع اخلاق و جامعه و دکتر پیران جامعه شناس و مشاور ارشد سازمان ملل با موضوع اخلاق حرفه ای، امری تزیینی یا جزء جدایی ناپذیر پروژه های توسعه در ادامه همایش به مباحث حکمت عملی اخلاق در فقه و روند توسعه اخلاق پرداختند. دکتر حامدی نیز در این همایش به موضوع رکود ممتد و تأثیر آن در هویت اخلاق حرفه مندان پرداخت و گفت: اخلاق عمومی که در فضای عمومی شکل می گیرد محل تلاقی قدرت به مفهوم عام آن و نه اراده تحقق ایده و فضای خصوصی است. مهندس ملکیانی فرد سخنران بعدی بود که در زمینه اخلاق حرفه ای در جامعه پیمانکاران به ایرار سخن پرداخت وی فرد اخلاق مدار را فردی دانست که به قانون احترام می گذارد و گفت: ما یک پای اصل قضیه در اخلاق مهندسی هستیم و با اخلاق ترین آنها. ولی عده ای به اسم اقتدار همه چیز را زیر پا گذاشتند. مهندس زرتاب در ادامه همایش به تعریف واژه های اخلاق، حرفه، مهندسی و حقوق ملی پرداخت و گفت: وقتی منافع ملی را به کار میگیریم تعریف معینی ندارد و قدرت واژه منافع ملی را بازساختند که منافع قدرت ها پیوسته مخفی بماند چگونه انتظار داریم که حرفه مهندسی که در شرایط فعلی که به وجود آمده اخلاق مدار باشد این شدنی است با بازیابی ارزش ها و معنای واژه های اساسی از جمله استقلال . مهندسی کاربردی کردن علوم است و پایه مهندسی علم است و حرفه مندان به دلیل استقلال بایستی یاد بگیرند که استقلال داشته باشند و بگویند نه و به حقوق ملی پایبنده باشند حتی اگر به کوچک شدن آنها بیانجامد. آخرین سخنران همایش مهندس نادر شکوفی بود که به موضوع استاندارد مبارزه با رشوه اشاره کرد و گفت: اخلاق درجایی است که موعظه نباید باشد و همین موعظه ها جواب های برعکس می دهد و باید سیستم و استاندارد برای آن تعریف شود وی سپس به استاندارد اخلاق در این خصوص در ایزو و قوانین فیدیک در قالب پاورپوینت اشاره نمود. در پایان همایش به مدت نیم ساعت جلسه پرسش و پاسخ برگزار گردید. منبع: [Hidden Content]